IWONICZ
województwo podkarpackie, powiat krośnieński



(fot. Andrzej Wesół - 2006)


(fot. Andrzej Wesół - 2006)


(fot. Sylwia Piekarek - 2011)


(fot. Sylwia Piekarek - 2011)


(fot. Sylwia Piekarek - 2011)


(fot. Brygida Kicińska - 2015)


(fot. Brygida Kicińska - 2015)


(fot. Brygida Kicińska - 2015)


(pocztówka z lat 40/50 XX w. - ze zbiorów Marcin Szukała)


(fot. Brygida Kicińska - 2015)


(fot. Brygida Kicińska - 2015)


(fot. Brygida Kicińska - 2015)

Położenie. Miasto siedziba gminy, 15 km na pd. od Krosna.

Historia. Kościół p.w. Wszystkich Świętych z 1464 r. Zbudowany z fundacji Marcina Iwonickiego. W latach 1564 – 1634 zamieniony na kościół dla zboru protestanckiego. Później ponownie przejęty przez kościół katolicki. Dobudowa wieży i murowanej zakrystii w 1634 r. W 1696 r. kroniki odnotowały zalanie świątyni w wyniku oberwania chmury do wysokości średniego człowieka. W 1756 r. powiększony o nawy boczne. Przebudowany w latach 1884 – 95 (fundacji rodziny Załuskich) przedłużono nawę, dobudowa dwóch kaplic p.w. Świętego Józefa i Świętego Krzyża tworząc transept i kaplicy p.w. Matki Boskiej Bolesnej rodziny Załuskich do prezbiterium. W 1915 r. do kaplicy wpadł rosyjski pocisk artyleryjski, który nie eksplodował – został na pamiątkę umieszczony na ścianie. Remontowany w 1927 r., wnętrza w latach 70 XX w. i wymiana pokrycia dach w latach 80 XX w.

Budowa i wyposażenie. Kościół drewniany, trójnawowy konstrukcji zrębowej. Orientowany, zbudowany na planie krzyża z drewna modrzewiowego. Dwie boczne kaplice tworzą transept, zamknięte trójbocznie o kalenicach niższych od nawy głównej. Mniejsze prezbiterium od nawy, zamknięte trójbocznie z bocznymi piętrowymi: murowaną, oszalowaną zakrystią i kaplicą. Wieża konstrukcji słupowo – ramowej z izbicą o pochyłych ścianach ku górze. Zwieńczona dachem namiotowym z cebulastym hełmem blaszanym z latarnią. Dwa dzwony z XVI w. Dach jednokalenicowy, kryty blachą z sześcioboczną wieżyczką na sygnaturkę. Zwieńczona blaszanym hełmem cebulastym z latarnią. Wewnątrz nawa podzielona na trzy części, dwoma rzędami kolumn po sześć sztuk w parach po dwie. Strop płaski z wydatną fasetą wspólny dla prezbiterium i nawy – z zakskrzynieniami. W nawach bocznych stropy kolebkowe. Chór muzyczny z k. XIX w. wsparty na dwóch kolumnach, wybrzuszony w części środkowej. Prospekt organowy z poł. XVII w. z instrumentem 24 głosowym z lat 2001 – 05, firmy Walcker. W kaplicy bocznej p.w. MB Bolesnej na chórze wspartym na dwóch kolumnach i prostej linii parapetu znajdują się drugie 7 głosowe organy z XVIII w. Belka tęczowa z Grupą Pasyjną z k. XIX w. i napisem z datą „1464”. Podłoga murowana. Polichromia neobarokowa, iluzjonistyczna z lat 1884 – 95, autorstwa – Paweł i Jan Bogdańscy. Scena na suficie Wszystkich Świętych. Ściany z imitacją muru. Zachowane ślady polichromii ornamentalnej z k. XV w. Ołtarz główny, cztery ołtarze boczne, ambona neobarokowe z k. XIX w., rzeźby autorstwa Józefa Aszklara. W kaplicy stary ołtarz główny i organy z 1549 r. Chrzcielnica barokowa z drewna w formie kielicha z ok. 1700 r., z pokrywą z XIX w. z rzeźbą Chrztu Chrystusa. Dwie kropielnice z piaskowca. Liczne na ścianach epitafia rodziny Załuskich z XIX w. Dwa witraże w oknach prezbiterium z 1927 r. z wizerunkami Świętego Izydora i Świętego Kazimierza Królewicza. Współczesna dzwonnica z 4 dzwonami. Obok kamienne rzeźby dłuta Józefa Aszklara.

Także warto zobaczyć. Kościół drewniany z 1895 r. Most kamienny. Dwór w parku.

Literatura. [7][14][39]

Strona główna